Yangın algılama ve ihbar sistemleri, bina güvenliğinin en kritik unsurlarından biridir. Bu sistemlerin düzenli kontrolü, olası yangın risklerine karşı erken uyarı sağlamak ve can kaybını önlemek açısından hayati önem taşır. Bu rehberde, yangın algılama sistemlerinin periyodik kontrol sürecini detaylı şekilde ele alıyoruz.
🚨 Kritik Güvenlik Kontrolleri
👨💼 Personel ve Organizasyon
- ✅ Yetkili personel varlığı ve eğitim durumu (TS CEN/TS 54-14:2018)
- 🧯 Yangın güvenliği sorumluları belirlenmiş mi? (Yönetmelik Md-125)
- 📋 Sistem kütüğü ve bakım kayıtları kontrolü (Yönetmelik Md-84)
🖥️ Panel ve Sistem Kontrolleri
🔍 Temel Kontroller
- 🖥️ Alarm paneli fiziksel durum (ekran, tuşlar, LED’ler)
- 📜 Kullanma talimatları erişilebilir mi?
- 🔋 Akü sistemleri kapasite ve gerilim testleri
- 🗺️ Dedektör haritası ve adresleme kontrolü
🚨 Uyarı Sistemleri
- 🔊 Sesli alarmlar ve flaşörlerin konum/yeterlilik kontrolü
- 🚪 Acil anons sistemi gereklilik kontrolü (Md-81)
- 💡 Acil aydınlatma sistem testleri (60 dakika minimum)
🏗️ Bina Entegrasyon Kontrolleri
🔄 Sistem Entegrasyonu
- 🚪 Asansör kontrolü (acil çıkış katına dönüş)
- 🌬️ Duman kontrol sistemleri (damperler, egzoz)
- 🚒 Otomatik söndürme sistemleri entegrasyonu
- 🏢 Bina otomasyonu ile haberleşme testi
🛡️ Fiziksel Güvenlik
- 🔒 Geçiş kontrol sistemleri (acil açılabilirlik)
- 🚪 Yangın kapıları elektromanyetik tutucu testi
- ⚡ Kablo yalıtımı ve ayrım kontrolleri
🔧 Test Prosedürleri
🧪 Detaylı Testler
- 🔥 Dedektör testleri (duman spreyi/ısı kaynağı ile)
- 🔌 Çevrim testleri (kısa devre/açık devre)
- ⚡ Enerji kesme testleri (yangın senaryosu)
- 🛑 Acil durum fonksiyon testleri (tüm ekipmanlar)
📋 Dokümantasyon ve Uygunluk
📜 Yasal Uygunluk
- 📄 Proje onay bilgileri (uzman imza/ünvan)
- 🏢 Bina yönetmeliği uygunluğu (Ek-7 tablosu)
- 📊 Test raporları ve periyodik kayıtlar
1. Periyodik Kontrolün Önemi ve Yasal Zorunluluklar
Neden Periyodik Kontrol Yapılmalı?
- Sistemin sürekli çalışır durumda olduğundan emin olmak
- Arızalı bileşenleri erken tespit etmek
- Yasal mevzuata uyum sağlamak
- Sigorta şartlarını yerine getirmek
Yasal Dayanaklar
- Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik
- TS EN 54 Standardı
- İSG Mevzuatı
2. Kontrol Kapsamı ve Yöntemleri
A) Görsel Kontroller
- Dedektörlerin fiziksel durumu (kirlilik, hasar kontrolü)
- Kablo bağlantılarının kontrolü
- Panel ve ikaz lambalarının çalışır durumu
- Pil ve akü bağlantılarının kontrolü
B) Fonksiyonel Testler
| Test Edilecek Bileşen | Test Yöntemi | Kabul Kriteri |
|---|---|---|
| Duman dedektörleri | Test aerosolü ile | Alarm vermeli |
| Isı dedektörleri | Isı kaynağı ile | Alarm vermeli |
| Alev dedektörleri | Test ışığı ile | Alarm vermeli |
| Manual yangın butonları | Butona basılarak | Alarm vermeli |
| Siren ve flaşörler | Test modunda | Ses/ışık çıkışı olmalı |
| Pil yedeklemesi | Şebeke kesilerek | En az 30 dakika çalışmalı |
C) Sistem Performans Testleri
- Tüm zonların ayrı ayrı test edilmesi
- Santralin arıza bildirim fonksiyonlarının testi
- Ortak çalışma yapılan sistemlerle (aspirasyon, söndürme) entegrasyon testi
3. Kontrol Sıklığı
| Bileşen | Kontrol Sıklığı |
|---|---|
| Dedektörler | 3 ayda 1 |
| Manual butonlar | 6 ayda 1 |
| Sirenler | Yılda 1 |
| Pil ve aküler | 3 ayda 1 |
| Kablolama | Yılda 1 |
| Tam sistem testi | Yılda 1 |
4. Kontrol Sonrası Raporlama
Periyodik kontrol sonrasında hazırlanacak raporda mutlaka bulunması gerekenler:
- Kontrol tarihi ve saati
- Kontrolü yapan yetkili kişi bilgileri
- Tespit edilen arızalar ve önerilen çözümler
- Bir sonraki kontrol tarihi
- Testlerin yapıldığına dair fotoğraflar
5. Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Noktalar
- Testler normal çalışma saatleri dışında yapılmalıdır
- Test öncesi ilgili birimler bilgilendirilmelidir
- Arızalı bileşenler derhal değiştirilmelidir
- Test sonuçları mutlaka kayıt altına alınmalıdır
- Yedek parça stoku bulundurulmalıdır
Sonuç
Yangın algılama ve ihbar sistemlerinin periyodik kontrolü, pasif bir önlem olarak görülmemelidir. Aksine, aktif bir güvenlik önlemi olarak ele alınmalı ve özenle uygulanmalıdır. Düzenli yapılan kontroller sayesinde, sistemin her an çalışır durumda olduğundan emin olunabilir ve olası yangın durumlarında erken müdahale imkanı sağlanabilir.
Unutmayın: Yangın algılama sistemleri sadece yönetmelikleri karşılamak için değil, can ve mal güvenliğini sağlamak için vardır. Kontrollerin ihmal edilmesi, geri dönüşü olmayan sonuçlara yol açabilir.
Önemli Not: Yangın sistemleri kontrolleri mutlaka bu konuda eğitimli ve sertifikalı personel tarafından yapılmalıdır.
